Spis treści:
2. Jak rozpoznać problemy z pamięcią u dzieci i młodzieży?
3. Leczenie problemów z pamięcią u dzieci i młodzieży
4. Przykłady ćwiczeń przyczyniających się do poprawy pamięci u dzieci
Co to jest pamięć?
Kłopoty z pamięcią z należą do tak zwanych zaburzeń o charakterze poznawczym. Podkreślić należy, że warunkują one pozyskiwanie oraz utrwalanie wiadomości dotyczących otaczającego nas świata, a także dają możliwość organizowania zdobytych informacji w system wiedzy, a także wymianę ze środowiskiem. Wyróżnia się dwa rodzaje pamięci:krótkotrwałą oraz długotrwałą. Specyficznym typem pierwszej jest pamięć operacyjna, która określana jest również jako robocza. Jest to czasowe przechowywanie danych w jakimś celu, aby wykorzystać je do czynności umysłowych bądź wykonania pewnego zadania. Powtarzanie treści doprowadza do utrwalenia wiedzy oraz przejścia do pamięci długotrwałej.
Rodzaje pamięci długotrwałej:
Pamięć opisowa (świadoma) |
Pamięć nieopisowa (nieświadoma) |
|
|
Jak rozpoznać problemy z pamięcią u dzieci i młodzieży?
Zaburzenia w zakresie pamięci krótkotrwałej jest to grupa czynników dysfunkcyjnych, które objawiają się przez w przypomnieniu sobie zdarzeń, które miały miejsce w ciągu ostatnich kilku minut czy też godzin. Takie problemy mogą mieć odzwierciedlenie w niedostatecznym zapisywaniu wspomnień, informacji, wiedzy w pamięci długotrwałej. Podkreślić należy fakt, że upośledzenie to najczęściej pojawia się u osób starszych, jednakże coraz częściej diagnozuje się ją u dzieci i nastolatków.
Jakie są najczęstsze symptomy świadczące o kłopotach pamięciowych u dzieci?
- znaczne osłabienie pamięci w krótkim czasie,
- bardzo częste zapominanie słów lub poznanych osób,
- powtarzające się gubienie różnych przedmiotów oraz przyborów szkolnych,
- zapominanie o zabraniu posiłków do szkoły,
- problem w odtworzeniu przeczytanych niedawno treści,
- brak rezultatów i postępów mimo długiej nauki.
Przyczyny problemów z pamięcią u dzieci i nastolatków
Podkreślić należy fakt, że istnieje wiele jednostek chorobowych, które mogą przyczyniać się do ukształtowania się problemów z pamięcią. Deficyty dotyczące opisywanej w artykule funkcji poznawczej mogą pojawić się zarówno w grupie osób starszych, jak i młodszych. Zauważyć trzeba, że nie zawsze wynikają one z uszkodzenia określonych ośrodków mózgowych, które odpowiedzialne są za obszar związany z pamięcią. Mogą one być związane z niedokrwieniem, zmianami o charakterze metabolicznym bądź innymi, w tym również o charakterze zakaźnym, które mogą przyczyniać się do niszczenia połączeń neuronowych.
Nieprawidłowości te pojawiające się u dzieci oraz nastolatków mogą być spowodowane drastycznymi zmianami, które występują w ich życiu oraz niezwykle stresującymi wydarzeniami. W tym aspekcie niejednokrotnie poprawa następuje po likwidacji czynnika stresogennego bądź gdy nasza pociecha zaadoptuje się do nowych okoliczności.
Co więcej, przyczyny osłabienia pamięci u najmłodszych mogą powstać przez obecność schorzeń układu nerwowego, depresji, nadczynności tarczycy, niedokrwistości. Ostatnia z wymienionych związana jest z obniżoną zdolnością krwinek czerwonych do transportowania tlenu, co może mieć istotne odzwierciedlenie w osłabieniu zapamiętywania u dzieci i nastolatków.
Warto podkreślić, że problemy z pamięcią oraz jej utrata mogą być efektem urazów głowy. Wstrząśnienie mózgu powstaje w rezultacie działania siły uderzeniowej na czaszkę, w konsekwencji czego dochodzi do zaburzeń między obszarem siatkowym, wzgórzem, a także korą mózgu.
Kłopoty związane z funkcjonowaniem wskazanego obszaru u młodzieży mogą stanowić objaw zespołu chronicznego zmęczenia, który współcześnie ma uzasadnienie u 3% nastolatków. Źródła należy poszukiwać w kontakcie ze substancjami szkodliwymi, takimi jak dym papierosowy bądź alkohol, co może mieć niekorzystny wpływ na przestrzeń dotyczącą zdolności zapamiętywania
Zaburzenia pamięci u dzieci mogą być również rezultatem niedoboru witamin z grupy B, w szczególności B1 oraz B12, kwasu foliowego.
Leczenie problemów z pamięcią u dzieci i młodzieży
Dysfunkcje dotyczące obszaru zapamiętywania dzieci oraz młodzieży mogą mieć różne źródła, dlatego też pierwszym etapem w działaniach leczniczych jest profesjonalnie postawiona diagnoza. Niejednokrotnie w terapii zaburzeń pamięci wystarczająca jest rola opiekuna, wspólna organizacja dnia, wprowadzenie harmonogramu oraz pilnowanie tego, by nasza pociecha skupiała się na realizacji jednego zadania w określonym horyzoncie czasowym.
Co więcej, zasadnicze znaczenie w tym aspekcie ma dbałość o codzienną systematyczność, zaplanowany rytm dnia, a ponadto konsekwencja w działaniu. W łagodnych przypadkach dotyczących braku zapamiętywania zasadnicza może okazać się suplementacja witaminą B12 oraz kwasem foliowym w zwiększonych dawkach, a także innymi witaminami należącymi do grupy B w zasadniczych porcjach. Do tych preparatów dołączyć można środki oparte na bazie liści miłorzębu japońskiego. Właściwości wskazanej rośliny wpływają na poprawę zdolności uczenia się u dzieci i nastolatków.
Ważne zadanie pełni także dieta naszych pociech. W tej kwestii warto zwrócić uwagę na negatywne produkty, które trzeba usunąć z jadłospisu. Wymienia się tutaj: cukier, kakao i pochodne, czekoladę, coca-colę, a także inne napoje zawierające sztuczne konserwanty.
W bardziej skomplikowanych sytuacjach potrzebna może być pomoc psychologiczna, w tym również zastosowanie psychoterapii o charakterze indywidualnym bądź grupowym, a nawet zastosowanie preparatów mających działanie farmakologiczne.
Warto także skorzystać z pomocy ośrodków zewnętrznych, takich jak Centrum Rozwoju Umiejętności Brain Gym. Wykorzystywane metody mogą przyczynić się do istotnej poprawy pamięci dzieci i nastolatków.
Przykłady ćwiczeń przyczyniających się do poprawy pamięci u dzieci
Wśród ćwiczeń zapewniających lepsze zapamiętywanie u naszych dzieci wymienia się mnemotechniki. Jest to metoda pozwalająca na trenowanie pamięci za pośrednictwem wszystkich zmysłów, a więc smaku, węchu, dotyku, wzroku oraz słuchu. W działaniach tych wykorzystywane są rymowanki, opowiadania, żarty, obrazki szyfrowane, ruch oraz kolor. Wymienia się tutaj takie ćwiczenia jak: piktogramy, wierszyki i rymowanki, mapy mentalne, łańcuchy skojarzeń oraz pantominy.
Zauważyć należy, że procedurą, która pomoże w poprawie pamięci może być nawet rozmowa z dzieckiem z postawieniem pytania: Czego nauczyłeś się dzisiaj na lekcjach? Prawidłowo przeprowadzona konwersacja będzie stanowiła także pewien rodzaj powtórki materiału edukacyjnego, gdyż „trening czyni mistrza”.
Przykłady ćwiczeń na poprawę pamięci u dziecka
Ćwiczenie |
Opis |
Głuchy telefon |
dokładne powtórzenie zdania wypowiedzianego szeptem przez rodzica lub inną osobę |
Memo |
tradycyjna gra, która polega na zestawianiu obrazków w pary (zdjęcia są odwrócone w taki sposób, że widzimy identyczne kartoniki) |
Układanie zdań |
zadaniem pociechy jest ułożenie zdania, w którym każdy z wyrazów rozpoczyna się taką samą głoską |